PLA filament kullanarak yiyecek kapları gibi mutfak eşyalarının 3D baskısı yapılabilmektedir. Ancak gıda güvenliği konusunda bilmeniz gereken şeyler var. O zaman yaygın kullanılan bir malzeme olan PLA için sorumuzu soruyoruz: PLA gıda güvenli bir filament mi?
PLA ve gıda güvenliği
3D yazıcılar sayesinde maker ruhuna sahip herkes, eksik donanım parçalarından oyuncaklara hatta ev eşyalarına kadar pek çok nesneyi hayata geçirme olanağına sahip oluyor. Ancak 3D baskının tasarım özgürlüğü ve yetenekleri hemen hemen her şeyi yapabilecekmişsiniz gibi görünse de bazı durumlarda hangi malzemeler ile çalıştığınız büyük önem arz ediyor. Özellikle kullanıma girecek ya da insan temasına açık olacak nesneler basıyorsanız malzeme özelliklerine ekstra özen göstermelisiniz.
PLA (polilaktik asit) biyoplastik bir malzemedir ve günümüzde mevcut en yaygın 3D baskı filamentlerinden biridir. Filamentin ana ham maddesi bitkilerden elde edilir ve kolay işlenmesi nedeniyle popülerdir. ABS gibi birçok 3D baskı malzemesinden daha düşük bir sıcaklıkta basılır ve ısıtılmış bir baskı yatağı gerektirmez. Mısır nişastası ve şeker kamışı gibi doğal malzemelerden yapıldığından biyolojik olarak parçalanabilir ve çoğu kişi bunun gıda açısından güvenli olduğunu varsayar. Aslında genel olarak bu doğru bir bilgidir ancak her durum için geçerli olduğunu söyleyemeyiz. İçeriğimizin devamında filamentlerin gıda güvenliğini nelerin etkilediğine ve gıda temasından ne zaman kaçınılması gerektiğine bakarak “PLA gıda açısından güvenli midir?” sorusunu yanıtlıyoruz.
PLA gıda açısından ne gibi riskler ortaya koyabilir?
Termoplastik bir malzeme olan PLA genellikle gıdayla temas için güvenlidir. Aslında 1995 yılında PLA malzemesini nasıl parçalandığını belirlemek için çeşitli testlerden geçiren bir çalışma, gıdayla temas açısından “Genel Olarak Güvenli Olarak Tanınan (GRAS)” olduğunu ortaya koydu. Ancak 3D baskı söz konusu olduğunda malzemenin gıdayla temas halinde kullanımının güvenli olup olmadığını etkileyebilecek başka faktörler de mevcut. Katkı madeleri gibi.
PLA katkı maddeleri
En saf haliyle PLA gıda açısından güvenlidir. Ancak renkli PLA filament ile 3D baskı yapıyorsanız malzemeyi boyamak için kullanılan katkı maddelerinin gıda açısından güvenli olmayabileceğini bilmelisiniz. Kalıp veya kurabiye kalıbı gibi gıdayla temas edecek bir nesneyi 3D olarak yazdırıyorsanız, doğal (boyasız) PLA filamanı kullanmak en güvenlisidir.
Belirli bir filament markasının gıdada kullanılmayan katkı maddeleri içerip içermediğini belirlemek için malzeme bilgilerine ve güvenlik veri sayfasına da başvurabilirsiniz.
Gıdaya uygun olmayan baskı kafaları
PLA’nın gıda güvenliğini etkileyebilecek diğer bir unsur da 3D baskı işleminin kendisidir. Genellikle 3D yazıcının metal kısmı gıdaya uygun olmayan malzemelerden yapılır. Bu metal, ekstrüzyon sırasında filamentle sürekli temas halindedir ve bu durum 3D baskı parçanızda potansiyel olarak tehlikeli kirletici izlere yol açabilir. Örneğin pirinç nozullar kurşun içerebilir ve potansiyel olarak toksik parçacıkların 3D baskılara sızmasına neden olabilir. Sıcaklığınızın 3D baskınızın güvenliğini etkileyip etkilemeyeceği konusunda endişeleriniz varsa, her zaman gıdaya uygun olduğu düşünülen paslanmaz çelik nozulu kullanmayı tercih edebilirsiniz.
Bakteri kirliliği
Dikkat edilmesi gereken başka bir şey de bakteri ve mikropların 3D baskı parçalarda sıkışıp büyüyebileceği gerçeğidir. Katı görünmelerine rağmen FDM 3D baskılı parçalarda nemi hapsedebilen ve bakteriler için üreme alanı sağlayabilen küçük gözenekler bulunur. Atıştırmalık servisi için yeni bir 3D baskılı parça kullanırsanız, gözenekler küçük yiyecek parçacıklarını hapsedebilir ve bu da potansiyel olarak zararlı bakteri üremesine yol açabilir. Temizlik açısından bir PLA parçasının gıdayla temas ettikten sonra gıdayla temas için uygun şekilde sterilize edildiğinden emin olmak imkansız olmasa da zordur. Malzeme yüksek sıcaklıklara çok dayanıklı değildir, kaynatılamaz ve bulaşık makinesine atılamaz.
Bu gibi durumlar bir PLA ürününü bir kez kullanıp sonra atmanın daha güvenli olduğu anlamına gelir. Son olarak gıda ile kullanılacak objelerin baskısını yapıyorsanız 3D yazıcınızın iyice temizlenmesi gerektiğini belirtmekte fayda var. Daha önce ABS gibi gıda güvenliğine uygun olmayan filamentleri 3D olarak bastıysanız, 3D yazıcıda PLA baskısını kirletebilecek ve onu tehlikeli hale getirebilecek malzeme izleri bulunabilir. Buna baskı yatağının yanı sıra ekstrüderler ve sıcak uçlar gibi dahili 3D yazıcı bileşenleri de dahildir. İdeal olarak ise gıdaya uygun PLA parçalarını basmak için özel bir 3D yazıcı kullanmalısınız.
PLA için gıdaya uygun kaplamalar
Gıda açısından güvenli olması gereken öğeleri 3D olarak basarken dikkatli olmak iyi bir fikirdir. PLA baskılı bileşeninizin mutfak eşyası olarak kullanımının güvenli olmasını sağlamanın bir yolu, gıdaya uygun bir kaplama veya sızdırmazlık maddesi uygulamaktır. Epoksi reçineler, 3D baskılar için yüzeyi kapatacak yaygın bir kaplamadır. Ancak FDA onaylı, gıdaya uygun bir epoksi reçine bulmanız önemlidir. Ayrıca sıvı formdaki epoksi reçinelerin zehirli maddeler içerdiğini ve dikkatli bir şekilde (örn. eldiven ve maske ile) kullanılması gerektiğini unutmayın. Yalnızca uygun şekilde kürlendiğinde ve sertleştiğinde güvenlidirler.
Diğer bir seçenek ise silikonu gıda açısından güvenli bir kaplama olarak kullanmaktır. Silikon, 3D baskıdaki gözenekleri kapatacak ve su geçirmez bir yüzey kaplamasıyla sonuçlanacaktır. Ayrıca epoksi reçinelere göre kullanımı daha az tehlikelidir. Uzun süreli kullanımda güvenle kullanılabilecek, gıdaya uygun ürünler yapmayı hedefliyorsanız, bir kalıbı 3D olarak yazdırıp gıdaya uygun silikonla dökmek mümkündür. Gıdaya uygun silikon kalıplar yapan 3D baskı ustalarının da pek çok örneği var. Özel buz küpleri, şekerler veya çikolatalar yapmak istiyorsanız bu harika bir seçenektir.
Yine de tekrar ediyoruz, bu durum PLA ürünlerinin %100 güvenli kullanıma uygun olduğunu ifade etmez. Gıdaya uygun bir kaplama zamanla aşınabilir ve bozulabilir, bu nedenle 3D baskılı mutfak eşyalarınızı veya yiyecek kaplarınızı uzun vadede kullanma konusunda dikkatli olmalısınız. Ayrıca kullandığınız kaplamanın üzerindeki küçük yazıları da okumalısınız: Bazıları bulaşık makinesinde yıkanabilir, diğerleri değildir ve bazıları sıcak yiyecek veya sıvılarla kullanıma uygun değildir.
Sonuç?
Sonuçta saf bir malzeme olan PLA genellikle gıda açısından güvenli kabul edilir.
Polimerin kendisinde toksik kimyasallar yoktur.
Bununla birlikte PLA filament makaralarında bulunan boyalar veya katkı maddeleri gıda açısından güvenli olmayabilir.
3D yazıcının sıcak uç malzemesi gibi diğer faktörler de basılı bir PLA parçasının gıdayla kullanımının güvenli olup olmadığını etkileyebilir.
3D baskı nesnelerdeki gözeneklilik, gıdayı kirletebilecek bakteri üremesine de yol açabilir. Bu nedenle, potansiyel sağlık tehlikelerinden kaçınmak için 3D baskılı mutfak eşyalarına gıdaya uygun bir kaplama uygulamak veya PLA baskıları tek kullanımlık ürünler olarak kullanmak genellikle en güvenli yoldur.